دیابت چیست؟ راهکارهای کنترل دیابت

دیابت چیست؟

دیابت یکی از انواع بیماریهای مهم غیر واگیردار و مزمن می باشد که امروزه در دنیا افراد زیادی به آن مبتلا هستند. دیابت یک نوع اختلال در تولید وعمل هورمون انسولین و سوخت و ساز بدن است بطوریکه سلولها قادر به استفاده کامل از قند نمی باشند و قند خون بالاتر از حد طبیعی آن می شود.

 

چند نوع دیابت وجود دارد؟

 

دیابت نوع یک: به نام دیابت وابسته به انسولین می باشد که به این دلیل تخریب سلولهای بتا لوزالمعده و عدم ترشح انسولین (بیشتر در افراد زیر 30 سال) اتفاق می افتد . این افراد نیازمند تزریق انسولین می باشند.

دیابت نوع دوم: به نام دیابت غیر وابسته به انسولین می باشد . این بیماران معمولاً نیاز به انسولین ندارند و با کنترل رژیم غذایی و ورزش و کنترل وزن خود می توانند قند خون را تنظیم نمایند و در صورت نیاز به داروهای کاهش دهنده قند استفاده می کنند . در موارد حاد بیماران نیاز به انسولین دارند.

 

دیابت حاملگی : این نوع دیابت در دوران بارداری بوجود می آید و عموماً بعد از زایمان از بین می رود ولی احتمال ابتلا به دیابت در سالهای بعد، زیاد است.

چه عواملی در ایجاد دیابت نوع 2 مهم می باشد؟

عوامل خطر در این نوع دیابت عبارتند از :

1- سابقه خانوادگی

2- اضافه وزن و چاقی شکمی

3- سن بالای 30 سال

4- دیابت حاملگی در گذشته

5- اختلال قند خون ناشتا

6- اختلال تحمل گلوکز

7- نژاد 8- سابقه تولد نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم

9- شیوه غلط زندگی شامل برنامه غذایی نادرست، فعالیت بدنی کم و چاقی و اضافه وزن که از مهمترین عوامل ابتلا می باشد.

 

درمان دیابت نوع 2 چگونه می باشد؟

درمان اصلی دیابت نوع 2 تغییر شیوه زندگی و اصلاح رژیم غذایی، تحرک کافی و ورزش و در صورت چاقی، کاهش وزن می باشد. اگر با رعایت موارد فوق ظرف 3 ماه قند خون به حد طبیعی نرسید علاوه بر تغییر شیوه زندگی نیاز به مصرف داروهای خوراکی زیر نظر پزشک می باشد. بنابراین مراحل درمان عبارتند از:

1 – مراقبت های تغذیه ای و رعایت رژیم غذایی مناسب زیر نظر مشاور تغذیه 2 – فعالیت بدنی و ورزشی بطور منظم

3 – دارو درمانی زیر نظر پزشک

 4 – اندازه گیری گلوکز خون جهت تنظیم قند خون

5 – آموزش درمان توسط خود بیمار جهت تنظیم روزانه قند خون.

 اولین اقدام درمانی رعایت رژیم غذایی می باشد.

 

بیمار دیابتی با یک رژیم غذایی مناسب تجویز شده توسط کارشناس تغذیه می تواند

1 – قند خون خود را به خوبی کنترل نماید.

2 – از بالا و پائین رفتن قند خون و متعاقب آن ضعف و بیماری و گرسنگی در طول روز اجتناب نماید.

2 3 – از مبتلا شدن به عوارض دیابت (بیماری قلبی، کلیوی و آسیبهای چشمی و ...) جلوگیری نماید.

4 – وزن طبیعی داشته و بنابراین فعالیت عادی و روزمره خود را ادامه دهد.

رژیم غذایی بیماران دیابتی

اصل اولیه و اساسی در رژیم غذایی این است منظم و به مقدار مشخصی غذا بخورید.

روزانه بطور منظم 3 وعده اصلی و 3 میان وعده در ساعات معینی مصرف کنید.

در غذای روزانه شما باید از تمام گروه های غذایی زیر وجود داشته باشد میزان مصرف هر یک از این گروهها را کارشناس تغذیه با توجه به سن، جنس، وزن، قد و نوع فعالیت و بیماریها و شرایط زندگی شما تعیین می کند.

ا – گروه نان و غلات : از نانهای سبوس دار و کم نمک مثل سنگک، بربری و نان جو به جای نان لواش و باگت مصرف نمایید.

به جای برنج کته از برنج آبکش به میزان تعیین شده مصرف کنید. در مصرف سیب زمینی احتیاط کنید. سیب زمینی پخته و پوره مصرف نکنید.

 از مصرف قند و شکر ، مربا، عسل، نبات، شکلات، شیرینی جات، بیسکوئیت، کیک، کلوچه، کمپوت، ژله، انواع شربتها و آبمیوه های قندی و نوشابه خودداری کنید و به جای آن از توت خشک و یا کشمش به مقدار کم استفاده کنید.

 در طول هفته حداقل 2 بار حبوبات پخته(با برنج و نان به مقدار کم) مصرف کنید.

2 – گروه پروتئین ها: از مصرف دل، جگر، قلوه، سوسیس، کالباس، پیتزا، پنیر پیتزا و پنیر خامه ای و پُرچرب خودداری کنید.

مصرف گوشت قرمز را محدود نموده و به جای آن از گوشتهای سفید شامل مرغ(بدون پوست) ، ماهی و پرندگان و سفیده تخم مرغ (به جای زرده تخم مرغ) ، یا هفته ای 2 بار گوشت گوساله بدون چربی (مغز ران) به میزان کم استفاده کنید.

- مصرف نمک را محدود کرده و از مصرف غذاهای پر نمک مانند خیار شور، رب گوجه فرنگی، انواع سس و مانند اینها اجتناب کنید.

3- گروه شیر و ماست : شیر و ماست مصرفی شما باید کم چرب باشد از مصرف شیر پر چرب و ماست چکیده و خامه ای خود داری کنید.

4- گروه روغنها و چربیها : از مصرف کره، خامه، مارگارین، روغن جامد و سس مایونز خودداری کنید و به جای ان از روغنهای مایع و روغن زیتون و روغنهای گیاهی به مقدار کم استفاده کنید.

به جای سرخ کردن غذاها از روشهای دیگر پخت مثل بخارپز کردن، آبپز کردن، کباب کردن و تهیه داخل فر استفاده کنید.

5- گروه سبزیجات: در هر وعده ای غذایی از انواع سبزیجات که فیبر کافی دارند به صورت خام یا پخته مصرف نمایید.

6- گروه میوه جات: میوه برای بیماران دیابتی ممنوع نیست ولی نوع میوه و مقدار هر میوه بستگی به قند خون بیمار دارد.

نکته:

بهتر است از میوه های شیرین خربزه، هندوانه ، انگور، موز، انجیر، میوه شیرین، خرمای بم، هویج نباشد.

 

امیدوارم لذت برده باشید.